සිහිකරමු! යළි සිදුවීමට ඉඩ නොදෙමු!
අසංක අබේරත්න
කොළඹ සිට මීගමු පාරේ සැතපුම් 28ක් පමණ පැමිණි පසු සීදූව මංසන්ධිය හමුවේ. ඉන් දකුණට හැරී මාර්ගෙය් තවත් සැතපුම් 4ක් ගිය තැන හමුවන්නේ රද්දොළුව මං සන්ධියයි. බැලූ බැල්මට අත් දෙක පිටුපසට කර බැද තැබූ මිනිස් සිරුරක හැඩය ගත් පිළිමයක් රද්දොළුව හන්දියේ පසෙකින් ස්මාරකයක් දැකගත හැකිය. ඒම පිළිරුව පිටුපසින් අැති බිත්තිෙයහි ටයිල් කැට මත මිනිසුන් පිරිසකෙග් ඡායාරූප පෙළකි. ඒය හදුන්වන්ෙන් ‘කදුලු බිත්තිය’ කියාය. මෙම ස්මාරකය පාමුල නාම පුවරුවකි. “අතුරුදහන්කරවීම මානව වර්ගයාට එරෙහි අපරාදයකි. යළි සිදුවීමට ඉඩ නොදෙමු” යනුවෙන් ඒහි මදක් ලොකු අකුරින් කොටා ඇත.
කදුලු බිත්තියේ කතාව
මේ ස්මාරකය අසලින් යන ඒන අය බාෙහා් වෙති. එහෙත් සෑම වසරකම ඔක්ෙතාම්බර් 27 ෙවනිදාට මෙහි විශේෂ පිරිසක් රැස්වෙති. සුදු වතින් සැරසී මල් කලබක් අතින් ගෙන පැමිණ මේ අය ස්මාරකය පාමුල ඒය තබා අතුරුදහන්වූ සිය අාදරණීයයා සිහි කරති. ඔවුන් මෙම කදුලු බිත්තිෙයහි අලවා අැති සිය ආදරණියාගේ ඡායාරූපය සිප ගනුයේ නෙතින් ගලන කදුලු පිසලමිනි. වසරකට වරක් ඔවුන් ගේ කදුලුවලින් මේ ගල් බිත්තිය සේදෙයි. එ බොහෝ දෙනා අතරේ කලුතර සිට මෙහි ඒන යන අඹු-සැමි යුවලක් අපට හමු විය. ඔවුන් නමින් තිස්ස සහ ගයානි ය. “මගෙ අයිය ගේ අලු ටිකවත් මට දකින්න ලැබුෙණ් නෑ. අයියෙග් ෙෆාෙටා් ඒකක් හරි ඉතිරිෙවලා තියෙන තැන මෙතැන. අපි හැම අවුරුද්දකම ඔක්ෙතාම්බර් 27 ඇවිත් මලක් පහනක් තියලා අයියව සිහි කරනවා. හමුදාෙව් අතුරුදහන් අයටනම් හැම තැනම ස්මාරක තියෙනව. අපිට තියෙන්නේ මෙතන විතරයි. ප්‍රසිද්ධ නැති වුණත් අපිට මේක වටිනවා”. තිස්ස අතුරුදහන්වු සිය ෙසායුරා සිහි කිරීමට අවුරුද්දක් පාසා රද්ෙදාලුව පිහිටි අතුරුදහන් වුවන්ගේ ස්මාරකය ෙවත පැමිණීම ගැන සංවේදිව සිය හැගීම අප සමග පැවසුෙව් එලෙසිනි
1989 භීෂන සමෙය් තිස්සෙග් පවුලේ සහෝදරයන් දෙදෙනකු මෙලෙස බලහත්කාරෙයන් අතුරුදහන්කිරීමට ෙගාදුරුව තිබේ. තිස්සගේ වැඩිමහල් සොහොයුරා මෙන්ම මස්සිනා ද ඒ් අතර ෙව්. 1989 ඔක්ෙතාබර් 10; ඒදින සවස හයට පමණ ජීප් රථයකින් නිවසට කඩා වැදුණු පිරිස ගයානිගේ සොහොයුරා ද පැහැරගෙන ගියේය. . ඒම ෙඛදජනක අවස්ථාව ගැන ගයානි මෙසේ පැහැදිළි කළාය. “මගේ අයියා දෙවි රැකවරණය පතා අාරක්ෂක නූලක් දමමිනුයි හිටියේ. ඒ් වෙලාවෙ තමයි අයියව අරෙගන ගියේ. පයාගල ෙපාලිසිය ළගට යනකම් අපි ඒ් වාහානය පස්සෙ කෑ ගහෙගන දිවුවා. ඒ්ත් පයාගල පොලිසිය ළගින් කොහේට ගියාද කියලා අපට ෙහායා ගන්න බැරි වුණා. අපි පොලිසියෙන් මේ ගැන ඇහුවා.බෝඹුවල කෑම්ප් ඒකට ගෙනියන්න ඇති කියලා ෙපාලීසිය කිවුවා. අපි අයියව ෙහායාෙගන ගියා. අයියව ෙපන්වන්නම් කියලා හමුදාෙව අයඅපෙන් සල්ලි ඉල්ලුවා. අපි දුන්නා. ඒ්ත් ඒ් අය අපට අයියව ෙපන්නුෙව් නෑ. දීපු සල්ලිත් නෑ. අන්තිෙම්දී අයියා නැති දුකට අම්මා ෙලඩ වුණා. අයියා ගැන හිත හිතා ඒ් දුක නිසාම තාත්තා මැරැණා”.මේ ඒක් පවුලක කදුලු කතාවකි.මේ කදුලු බිත්තිය මත පෙනෙන ඡායාරූපවල සිටින සහ ෙමහි ඡායාරූපයක් ෙනාමැති තවත් ෙබාෙහා්ෙදෙනා සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ෙග් පවුල්වලට ද කියන්නට කතාවක් අැත. ඒ් ෙම් භූමිෙයහි බලහත්කාරෙයන් අතුරුදහන් කිරීමට ෙගාදුරු වූ මානව මානවීකාවන්ගේ කදුලු කතාවයි.
31 වන අනුස්මරණය
ෙකාවිඩ් වසංගත ව්‍යාප්තිය මත රට අගුලු දමා තිබූ පසුබිමක පසුගිය වසෙර් අනුස්මරණය මාර්ගගත තාක්ෂණය ඔස්ෙස් පැවැත්විණ. “පුද්ගලයන් අතුරුදහන් කිරීෙම් වසංගතයට අගුලු දමමු! යුක්තිය උෙදසා අරගලය අත් ෙනාහරිමු!” ඒහි ෙත්මාව විය. සත්‍ය දැනගැනීම සහ යුක්තිය ඉටුකරවා ගැනීමට අඛණ්ඩව අරගල කරමින් සිටින ප්‍රජාවක් ෙලස ෙමවරද ඒම අභිෙයා්ගයට අතුරුදහන්වූවන්ෙග් පවුල් ඒකතුව මුහුණ පා සිටී. අෙනක් පසින් යම් සාධාරණයක් ඉටු කරවා ගැනීම ෙවනුෙවන් අතුරුදහන්වූ තැනැත්තන් පිළිබදව ෙසායා බැලීෙම් කාර්යාලය (Office of Missing Persons) පිළිබදව තැබූ විශ්වාසයද බිද වැටී තිෙබ්. අාසන්නතම ෙහ්තුව වන්ෙන් 1987-89 භීෂණ සමෙය් අාණ්ඩුව විසින් බලහත්කාරෙයන් අතුරුදහන් කරවන ලද පුද්ගලයන්ෙග් හා යුද්ධය තුළ අතුරුදහන් කළ දමිළ පුද්ගලයන්ෙග් නාම ෙල්ඛණය OMP නිළ ෙවබ් අඩවිෙයන් ඉවත් කිරීමයි. තවදුරටත් ඒහි ඇත්තේ අතුරුදහන්වූ හමුදා නිළධාරීන්ෙග් නාම ෙල්ඛණය පමණි. ෙම් නිසා OMPය හමුදාවට පක්ෂපාති ආයතනයක් බවට පත්වීම සම්බන්ධෙයන් අප්‍රසාදය පළ කරන අතරම යුක්තිය සහ සාධාරණත්වය අවශ්‍ය හමුදාවට පමණක්ද යන්න ෙම් පවුල්වල අය ප්‍රශ්න කරති.
ෙමවැනි තත්ත්වයක් තුළ ෙමවර අනුස්මරණ කටයුතු සම්බන්ධෙයන් අප අතුරුදහන්වූවන්ෙග් පවුල් ඒකතුෙවන් විමසීමක් කළ අතර ඒහි සභාපති බ්‍රිෙටා් ප්‍රනාන්දු ෙමෙස් පැවසීය. “ මෙවර වැඩසටහන ෙකාටස් ෙදකකින් අපි ක්‍රියාත්මක කරනවා. අනුස්මරණෙය් ඉතිහාසය හා අරමුණ ගැන අතුරුදහන්වූවන්ෙග් පවුල් ඒකතුෙව් අපි මාර්ගගත තාක්ෂණය ඔස්ෙස් විවෘත රැස්වීමක් පවත්වනවා. ඒ් වෙග්ම අාසියානු මානව හිමිකම් ෙකාමිසම සමග ඒ්කාබද්ධ ෙවලා රෙට් පවතින ෙද්ශපාලන තත්ත්වය අෙප් අරමුණුවලට බලපාන අාකාරය ගැන ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීමට සම්මන්ත්‍රණයක් පවත්වනවා”. ෙමවර අනුස්මරණ වැඩසටහන තුළ අතුරුදහන්වූවන්ෙග් පවුල් ඒකතුව ප්‍රධාන ඉල්ලීම් තුනක් රජය ෙවත ඉදිරිපත් කිරීමට බලාෙපාෙරාත්තු වන බව බ්‍රිෙටා් ප්‍රනාන්දු මහතා වැඩි දුරටත් පැවසීය. ඒනම්, දූෂිත බවට ෙචා්දනා ඒල්ලවී තිෙබන අතුරුදහන්වූ තැනැත්තන් පිළිබද කාර්යාලෙය් සභාපති වන උපාලි අෙබ්රත්න ඉවත් කිරීම සහ ලැබී තිෙබන පැමිණිළි සම්බන්ධෙයන් විමර්ෂණ කටයුතු අාරම්භ කිරීම, ෙමම අායතන සමග කටයුතු කිරීමට අතුරුදහන්වූවන්ෙග් ෙදමාපියන් සහ සිවිල් සංවිධාන ෙලස ෙවනම කමිටු ෙදකක් ස්ථාපිත කිරීම ෙමන්ම වන්දි ෙකාමිසම විසින් වන්දි ගණනය සිදු කරන තුරු රුපියල් 6000 මාසික අතුරු දීමනාව ලබාදීමද ඒ් අතෙර් ෙව්. බලහත්කාරෙයන් අතුරුදහන්කරවීමට ලක්වූ අාදරණීයයන් අනුස්මරණය කිරීම 1990 වසෙර් සිට අඛණ්ඩව සිදු කරයි.
