මානව හිමිකම්වල මූලික ආරක්ෂකයා රාජ්‍යය විය යුතු ද? (දෙවැනි කොටස)
ධනුෂ්ක සිල්වා
ජාත්‍යන්තරය තුල සිටින රටවල් බහුත්වයක් සහ මානව හිමිකම් සංකල්පයේ විශ්වීයත්වය අතර පරස්පරතාව, මානව හිමිකම් සුරැකීමේ වගකීම බෙදාහදා ගන්නා අනෙකුත් පාර්ශ්වයන්ගේ වැදගත්කම පෙන්වා දෙයි.. මානව අයිතිවාසිකම් විශ්වීය වන අතර මානව හිමිකම් යනු සහයෝගීතා සංකල්පයක් ලෙස මානව ආරක්ෂක පරමාදර්ශය පිළිගනී. කෙසේ වෙතත්, අනෙක් අතට සංකල්පය රඳා පවතින්නේ විශාල විවිධත්වයන් හා වෙනස්කම් ඇති රාජ්‍යයන්ගෙන් යුත් සමාජයක් පවතින බහුත්වවාදී ජාත්‍යන්තර සමාජය මත ය. එබැවින් ජේ. ප්‍රීස් (බෙයින්, 2006) සඳහන් කරන්නේ, පුද්ගලයන්ගේ සමාන ගෞරවය පිළිබඳ අදහස විසින් ආනුභවික ලෝකයේ පවතින සාරධර්ම වල ඇති ජනවාර්ගික, සංස්කෘතික හා ආගමික වෙනස්කම් අවතක්සේරු කිරීමට හෝ නොසලකා හැරීමට පවා ඉඩ ඇති බවයි. උදාහරණයකට සෞදි අරාබියේ තත්වය ගතහොත් , විශේෂයෙන් කාන්තාවන් සඳහා ,ඇතැම් සංස්කෘතික හා ආගමික සාරධර්ම මගින් මානව නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් අවම කළ හැකිය. එපමණක් නොව, මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ වගකීම පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මතයන් නොතකා, අත්තනෝමතික ස්වභාවයේ දේශපාලන පද්ධති විසින් මානව හිමිකම් නොසලකා හැරිය හැකිය. මේ අනුව, රාජ්‍යයන්ගේ විවිධ සමාජ-සංස්කෘතික හා දේශපාලන නියෝජන කොට්ඨාශ නිසා, සංවර්ධනයේ ගාමක සාධකය වන මානව නිදහස සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ කාර්යය රාජ්‍යයන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම භාර දිය නොහැක (සෙන්, 2001). බහුත්වවාදී රාජ්‍ය සමාජයක එවැනි අයිතිවාසිකම් සහතික කිරීම සඳහා මෙතැන් සිට, මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම විශ්වීය යාන්ත්‍රණයක් හෝ රාජ්‍යයේ මූලිකත්වයට විකල්පයක් මත පැවතිය යුතුය. විශ්වීයත්වය පිළිබඳ මෙම අදහසෙන් පැනනගින පරිදි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය යනු ජාත්‍යන්තර පද්ධතියේ බහුතර සාමාජික රටවල් විසින් පිළිගත් සංවිධානයක් වන අතර එමඟින් ගෝලීය පාලක මණ්ඩලයක් ලෙස එහි තථ්‍ය නීත්‍යානුකූල භාවය මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ වඩාත් ශක්‍ය යාන්ත්‍රණයක් බිහි කරයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ කොටසක් ලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය මෙම කාර්යය ඉටු කරයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජාතික මට්ටමින් මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ සමාන්තර ප්‍රධාන පාර්ශ්වකරුවෙකු ලෙස එහි වැදගත්කම ඉස්මතු වේ.
මේ අනුව, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය තුළ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ විශ්වීය ස්වභාවය අනුව ජනගහනය සඳහා මානව හිමිකම් සහතික කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ශක්තිමත් කළ යුතුය. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලයේ (UNGA)අනුබද්ධ සාමාජිකයෙකු ලෙස කටයුතු කරන අතර එයට ආසන 47 ක් ඇති අතර, අපේක්ෂක රාජ්‍යයන්ගේ ආරක්ෂාව, ප්‍රවර්ධනය සහ මානව හිමිකම් දායකත්වය සැලකිල්ලට ගනිමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලයේ හි සාමාජිකයින් විසින් නියෝජිතයින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ට තෝරා පත් කර ගනී. මේ අනුව, හර්ඩ් (2011) සඳහන් කරන පරිදි, ආරක්ෂක කවුන්සිලයට සාපේක්ෂව මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ නාමයෙන් බටහිර සාරධර්ම බලෙන් පැටවීමට හෝ රාජ්‍යයන්ගේ ස්වෛරීභාවය උල්ලංඝනය සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට ප්‍රබල බල අවශ්‍යතා සහ මතභේද නොමැත. එබැවින් පුරවැසියන් සඳහා මානව හිමිකම් සහතික කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ශක්තිමත් කිරීම අතිශයින් වැදගත් ය. මානව හිමිකම්වලට එරෙහි වාර්තා වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය අධීක්ෂණය කිරීමේ හැකියාව, බිම් මට්ටමේ ප්‍රජාවන් තක්සේරු කිරීම සහ නිරීක්ෂණය කිරීම, වාර්තා නොවූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් අධීක්ෂණය කිරීම සහ ඒකාධිපති ආන්ඩු වලට එරෙහිව ආරක්ෂා කිරීමේ වගකීම (R2P) ශක්තිමත් කිරීමේ සම්මතය යන සියල්ල මෙම ව්‍යාපාරයේ වැදගත් අංශ වේ. එපමණක් නොව, ආරක්ෂණ යාන්ත්‍රණ බලාත්මක කිරීමේ සහ වැරදිකරුවන්ට දඩුවම් කිරීමේ හැකියාවන් වැඩි දියුණු කිරීම ද වැදගත් ය. ජාතික ව්‍යවස්ථාවන්හි ප්‍රකාශිත මානව හිමිකම් සහතික කිරීම සහ රාජ්‍ය මට්ටමින් මානව හිමිකම් නීතිය බලාත්මක කිරීම රාජ්‍ය වගකීමක් වේ . එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට ජාතික ආණ්ඩු වල මානව හිමිකම් බැඳීම් පරීක්ෂා කිරීමේ සහ මානව ආරක්ෂාවට ඇති විය හැකි තර්ජන සමතුලිත කිරීමේ ආරක්ෂණ යාන්ත්‍රණයක් ලෙස ක්‍රියා කළ හැකිය.
මානව හිමිකම්වල ප්‍රමුඛ ආරක්ෂකයන් ලෙස රාජ්‍යය සමඟ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය එකවර ශක්තිමත් කිරීමේ වැදගත්කම ඉතා වැදගත් වේ. එය කළ යුත්තේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමට ඇති උද්යෝගය සහ මානව හිමිකම් බලාත්මක කිරීමේ ලා අතීතයේ දී රාජ්‍යයේ කාර්යභාරය සොයා බැලීමෙනි. මෙම අදහස මානව හිමිකම්වල මූලික ආරක්ෂකයා ලෙස රාජ්‍යය ක්‍රියා කිරීමේ ගැටලු‍ව ඉස්මතු කරමින් රාජ්‍යයන්ගේ බහුත්වය සහ මානව හිමිකම්වල විශ්වීය ස්වභාවය අතර ආවේනික විසංවාදය ගෙනහැර දක්වයි. අවසාන වශයෙන්, ජාතික ආණ්ඩු සිය මානව හිමිකම් බැඳීම් ප්‍රමාණවත් පරිදි ඉටුකරයිද යන්න පරීක්ෂා කරන, මානව හිමිකම් පිළිබඳ ශක්‍ය සම-ආරක්ෂකයෙකු ලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ විශ්වීය ස්වභාවය සැලකිල්ලට ගත් විට එහි භූමිකාවේ වැදගත් බව අත්‍යවශ්‍ය වේ.
